Huyết áp cao là gì? Số huyết áp bao nhiêu được coi là cao?
Trong lĩnh vực y khoa, huyết áp chính là áp lực của dòng máu lên thành động mạch khi tim co bóp và thư giãn. Thông thường, huyết áp được đo bằng hai con số: huyết áp tâm thu (số trên) và huyết áp tâm trương (số dưới). Vậy huyết áp bao nhiêu là cao? Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ số huyết áp bình thường là dưới 120/80 mmHg. Khi chỉ số huyết áp liên tục ở mức 140/90 mmHg hoặc cao hơn thì bạn đã được xếp vào nhóm mắc bệnh tăng huyết áp và cần được theo dõi cũng như điều trị kịp thời.
Xếp loại các mức huyết áp: Khi nào được xem là cao?
- Huyết áp bình thường: Tâm thu dưới 120 mmHg, tâm trương dưới 80 mmHg.
- Tiền tăng huyết áp: Tâm thu từ 120–139 mmHg hoặc tâm trương từ 80–89 mmHg.
- Tăng huyết áp giai đoạn 1: Tâm thu từ 140–159 mmHg hoặc tâm trương từ 90–99 mmHg.
- Tăng huyết áp giai đoạn 2: Tâm thu từ 160 mmHg trở lên hoặc tâm trương từ 100 mmHg trở lên.
Huyết áp bao nhiêu là cao? Theo bảng phân loại trên, nếu huyết áp của bạn đạt từ 140/90 mmHg trở lên, số đo này đã được coi là cao. Cần lưu ý, một số trường hợp có thể chỉ tăng một trong hai chỉ số (tâm thu hoặc tâm trương), vẫn được xếp vào nhóm huyết áp cao.
Những ai có nguy cơ xuất hiện huyết áp cao?
Hiện tượng huyết áp cao thường xuất hiện ở người lớn tuổi, nhưng ngày nay xu hướng trẻ hóa của căn bệnh này ngày càng rõ nét. Một số yếu tố nguy cơ phổ biến bao gồm: di truyền, béo phì, lối sống ít vận động, chế độ ăn nhiều muối, thói quen sử dụng rượu bia, hút thuốc lá, căng thẳng tâm lý kéo dài, các bệnh lý mạn tính như tiểu đường, thận mãn, rối loạn lipid máu… Khi hỏi huyết áp bao nhiêu là cao, bạn cần hiểu rõ các yếu tố cá nhân để đánh giá sự phù hợp của các giá trị huyết áp với cơ thể mình.
Dấu hiệu nhận biết của huyết áp cao
Không phải ai cũng biết ngay khi chỉ số huyết áp của mình cao, bởi phần lớn người mắc bệnh tăng huyết áp thường không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, bạn nên chú ý một số dấu hiệu sau:
- Đau đầu kéo dài, đặc biệt là vùng sau gáy hoặc trán.
- Chóng mặt, hoa mắt, cảm giác nặng đầu hoặc ù tai.
- Khó thở, đánh trống ngực, hồi hộp không rõ nguyên nhân.
- Chảy máu cam, đổ mồ hôi nhiều dù không hoạt động mạnh.
- Mất ngủ, dễ cáu gắt và mệt mỏi trong sinh hoạt hàng ngày.
Lưu ý: Có những trường hợp chỉ khi tăng huyết áp gây ra biến chứng như tai biến mạch máu não, suy tim, nhồi máu cơ tim thì người bệnh mới phát hiện. Vì thế, nếu nghi ngờ bản thân nằm trong nhóm nguy cơ hoặc đôi khi đo kiểm tra có giá trị bất thường, hãy trao đổi với chuyên gia y tế để xác định huyết áp bao nhiêu là cao phù hợp cho chính bạn.
Cách phòng ngừa tăng huyết áp hiệu quả
Nắm rõ huyết áp bao nhiêu là cao chỉ là bước khởi đầu, quan trọng không kém chính là các biện pháp chủ động phòng tránh căn bệnh này. Một số chiến lược đơn giản và hiệu quả bao gồm:
Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh
- Hạn chế ăn mặn, kiểm soát lượng muối tiêu thụ dưới 5g/ngày
- Tăng cường ăn rau xanh, hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt
- Giảm thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, thức ăn nhanh, đồ nướng chiên rán nhiều dầu mỡ
- Ưu tiên đạm thực vật thay cho đạm động vật
Tăng cường hoạt động thể chất
Vận động thể lực với cường độ vừa phải như đi bộ nhanh, bơi lội, đạp xe, chơi thể thao 30-60 phút/ngày, ít nhất 5 ngày/tuần sẽ giúp huyết áp duy trì ổn định.
Kiểm soát cân nặng và giảm stress
Duy trì cân nặng phù hợp, nói không với béo phì, đồng thời áp dụng các biện pháp giảm căng thẳng như thiền, yoga, ngủ đủ giấc… sẽ hỗ trợ ngăn ngừa huyết áp cao xuất hiện.
Thăm khám sức khỏe định kỳ & tự đo huyết áp tại nhà
Không đợi đến khi có triệu chứng, bạn nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe, đặc biệt là đo huyết áp tại nhà để nhận biết sớm sự bất thường, từ đó chủ động đổi mới lối sống hoặc điều trị theo hướng dẫn bác sĩ.
Tác hại nghiêm trọng khi huyết áp cao kéo dài
Huyết áp bao nhiêu là cao nếu không kiểm soát kịp thời sẽ dẫn đến hàng loạt biến chứng nguy hiểm như:
- Đột quỵ, tai biến mạch máu não
- Nhồi máu cơ tim, suy tim
- Suy thận, tổn thương mạch máu ở thận, mắt
- Giảm trí nhớ, sa sút tâm thần (ở người già)
Lời khuyên: Khi phát hiện huyết áp nằm trên ngưỡng bình thường hoặc thường xuyên xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo trên, bạn cần tư vấn bác sĩ chuyên khoa tim mạch để có phác đồ điều trị phù hợp.
Các khuyến nghị khi đo huyết áp: Cách đo đúng và diễn giải kết quả
Để xác định huyết áp bao nhiêu là cao một cách chuẩn xác:
- Nên đo vào cùng một khung giờ trong ngày, sau khi đã nghỉ ngơi 5 phút
- Ngồi thoải mái, đặt tay ngang mức tim, không nói chuyện trong lúc đo
- Đo hai lần cách nhau vài phút, lấy trung bình kết quả
- Ghi nhật ký huyết áp hàng ngày để theo dõi diễn biến
Luôn tham khảo hướng dẫn từ bác sĩ hoặc nhân viên y tế khi sử dụng các thiết bị đo huyết áp tự động tại nhà để đảm bảo tính chính xác.
Làm gì khi phát hiện chỉ số huyết áp cao?
Nếu chỉ số huyết áp của bạn (tâm thu từ 140 mmHg hoặc tâm trương từ 90 mmHg trở lên) vượt ngưỡng bình thường, trước hết nên bình tĩnh. Hãy lặp lại phép đo sau 5–10 phút. Nếu vẫn cao, hãy tạm nghỉ, hạn chế vận động mạnh và theo dõi liên tục. Khi thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường như khó thở, đau ngực, méo miệng, nói khó, liệt tay chân… cần gọi cấp cứu ngay lập tức.
Ngoài điều trị bằng thuốc (nếu bác sĩ chỉ định), bạn cần phối hợp chặt chẽ các yếu tố thiện bệnh như: giảm căng thẳng, kiêng rượu bia thuốc lá, tuân thủ chế độ ăn uống khoa học và vận động. Đừng quên kiểm tra lại câu hỏi “huyết áp bao nhiêu là cao” với bác sĩ chuyên môn thường xuyên để điều chỉnh liệu pháp phù hợp nhất.
Lời kết về ý nghĩa của chỉ số huyết áp
Hiểu rõ huyết áp bao nhiêu là cao giúp bạn chủ động phòng ngừa, nhận biết và điều trị sớm bệnh tăng huyết áp, góp phần hạn chế các biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe và kéo dài tuổi thọ. Chủ động thực hiện lối sống khoa học, thường xuyên theo dõi huyết áp sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn sức khỏe tim mạch của mình cũng như người thân trong gia đình.
Những sai lầm thường gặp khi tự kiểm soát huyết áp
- Tự ý bỏ hoặc thay đổi thuốc khi huyết áp thấy đã ổn mà không hỏi ý kiến bác sĩ
- Chỉ đo khi cảm thấy mệt mỏi mà không kiểm tra thường xuyên
- Lạm dụng thực phẩm chức năng, tin vào các mẹo truyền miệng chưa được kiểm chứng
- Bỏ qua yếu tố loại trừ bệnh nền, triệu chứng liên quan
Câu hỏi thường gặp về chỉ số huyết áp cao
- 1. Huyết áp bao nhiêu là cao cần can thiệp y tế ngay?
- Nếu huyết áp tâm thu trên 180 mmHg hoặc tâm trương trên 120 mmHg kèm theo các triệu chứng như đau ngực, khó thở, méo miệng, run tay chân… cần cấp cứu ngay.
- 2. Người trẻ có cần quan tâm vấn đề huyết áp cao không?
- Có. Ngày càng nhiều người trẻ bị tăng huyết áp do lối sống ít vận động, ăn uống không khoa học và căng thẳng kéo dài. Việc định kỳ kiểm tra huyết áp là cần thiết cho mọi lứa tuổi.
- 3. Làm sao phân biệt huyết áp cao “đơn độc” với huyết áp cao do bệnh lý nền?
- Cần tham khảo ý kiến bác sĩ, làm các xét nghiệm liên quan để xác định nguyên nhân tăng huyết áp, tránh tự ý kết luận hoặc điều trị.
